Mehmet ŞimşekCanlılarda oluşan ilk tüyler günümüz kuşlarının tüyleri kadar karmaşık değildi. Erken Triyas döneminde yaşayan ilk dinozorlarda pipet benzeri, tüp şeklinde “prototüyler” olduğu tahmin ediliyor.
Cenevre Üniversitesi’nden genetikçi Michel Milinkovitch ve Rory Cooper, tüylerin evrimini anlama amacıyla yürüttükleri çalışmalarda, ismini popüler video oyunu kahramanı Sonic Hedgehog’dan alan bir gene odaklanıyor. Bu gen, tavuklarda tüyler de dahil embriyonik gelişimde kritik bir rol oynuyor.
SONIC HEDGEHOG GENİNİ ENGELLEYEN MOLEKÜL
Independent Türkçe’nin aktardığına göre ikili, 2023’te yayınlanan bir çalışmada bu geni değiştirerek hayvanların pullu ayaklarını tüylü hale getirmişti. Bilim insanları, bulgularını 20 Mart’ta hakemli dergi PLOS Biology’de yayınlanan yeni çalışmalarında, bu geni engellediklerinde ne olacağını araştırarak ortaya koydu.
Araştırmacılar tavuk embriyolarına Sonic Hedgehog genini engelleyen bir molekül enjekte etti.
Embriyonik gelişimin 9. gününde, normalde oluşan dikenli, karmaşık tüy tomurcukları yerine, dinozorlardakine benzeyen prototüyler belirmeye başladı.
Bilim insanlarının müdahalesi ayrıca embriyoda tüyler olgunlaştıkça gelişen karmaşık dallanma modelini de azalttı.
Ancak yaklaşık iki hafta içinde embriyolardaki tüy gelişimi kısmen normale döndü. Yumurtadan çıkan hayvanların vücudunda tüysüz bölgeler olsa da yavrular zamanla tüylenerek 7 hafta içinde normal görünümlerine kavuştu.
Milinkovitch bulguları şöyle değerlendiriyor:
Deneylerimiz, ayak pullarının gelişimindeki geçici bir rahatsızlık onları kalıcı bir şekilde tüye dönüştürebilirken, tüy gelişiminin kendisini kalıcı olarak bozmanın çok daha zor olduğunu gösteriyor.
Yeni çalışma, bir önceki gibi kalıcı sonuçlar vermese de Sonic Hedgehog geninin tüylerin evriminde kritik bir rol oynadığına işaret ediyor. Milinkovitch bulguların, genlerin evrimsel süreçte çok güçlendiğini gösterdiğini belirtiyor.
Bilim insanı, “Şimdi en büyük zorluk, bu genetik etkileşimlerin dinozorların evriminin erken dönemlerinde prototüylerin ortaya çıkmasını sağlayacak şekilde nasıl değiştiğini anlamak” diyor.
